Tırnak yeme, el ve ayak tırnaklarını koparma, kemirme, el tırnaklarının etrafındaki deriyi yeme şeklinde gerçekleşen bir tür davranış bozukluğu ya da dürtü kontrol bozukluğu olarak tanımlanabilir. Tırnak yeme her zaman patolojik bir durum değildir. Bu alışkanlık geçici ise ve uzun süreli değilse zararsızdır. Fakat sıklığı, yoğunluğu ve süresi normale göre artmış ise artık patolojik bir sorun haline gelmiştir. Tıp dilinde onikofaji olarak tanımlanan tırnak yeme hastalığı, bireyin tırnak yeme dürtüsünü kontrol edemediği bir alışkanlık olarak da görülebilir.
TIRNAK YEME HASTALIĞININ NEDENLERİ NELERDİR?
Bireyin duygu durumundaki değişikliğe verdiği tepki olarak başladığı düşünülen tırnak yeme alışkanlığının sebebi kesin olarak saptanmasa da yapılan çalışmalar bazı sebepler üzerine yoğunlaşmıştır:
- Genetik faktör: Bazı insanlarda beden odaklı davranış bozuklukları geliştirmeye karşı kalıtsal bir eğilim olabilir. Aynı zamanda, duygu durumundaki ani değişimler, kaygı bozuklukları ve anksiyeteye bağlı olarak görülebilen tırnak yeme alışkanlığı, bu gibi durumların genetik geçişi ile ilgili de olabilir.
- Öğrenilmiş Davranış: Anne ve babasında da tırnak yeme alışkanlığı olan kişiler, anne ve babasını taklit ederek bu alışkanlığı edinebilirler.
- Psikolojik Nedenler: Kişinin yaşadığı kaygı, üzüntü, korku, öfke, sıkıntı gibi duygular tırnak yeme alışkanlığına sebep olabilir. Bireyin sosyal ve fiziki çevresindeki ani değişim kişinin güvensiz hissetmesine ve bununla baş edebilmek için tırnak yemesine yol açabilir. Çocukluk döneminde ise ailenin otoriter ve baskıcı olması sonucu çocuğun cezalandırılmaktan kaygı duymasına, aile içinde değersiz hissetmesine, iletişim problemleri yaşamasına ve bunların sonucunda çocuğun tırnak yeme alışkanlığı kazanmasına yol açabilir. Bunların dışında, gelişimsel bozukluk, zihinsel gerilik, obsesif kompulsif kişilik bozukluğu, majör depresyon, dikkat eksikliği ve hiperaktivite, alt ıslatma gibi rahatsızlıklar da tırnak yeme hastalığını beraberinde getirebilir.
ÇOCUKLARDA TIRNAK YEME HASTALIĞI
Tırnak yeme hastalığı genellikle çocukluk döneminde başlar. Çocuk, ebeveyni tarafından ona sağlanan güvenli ortamdan çıkıp sosyal ve fiziki olarak yeni bir ortamla karşılaştığında kendini güvensiz hissedebilir ve bununla başa çıkmak için tırnak yemeye başlayabilir. Örneğin çocuk ilk kez kreşe gönderildiğinde ya da bakıcıya bırakılması durumunda kendini rahatlatmak için tırnak yemeye başlayabilir. Bu durumlarda ailenin yaklaşımı çok önemlidir. Ailenin çocuğu çok sık tırnak yememesi konusunda uyarması bu davranışı daha çok tetikleyebilir. Ailenin uyguladığı cezalandırma, utandırma, dalga geçme, uyarma, tehdit etme çocuğun üzerindeki stres, endişe, üzüntü ve çaresizlik gibi tetikleyici faktörleri artırır ve çocuk tırnak yeme alışkanlığına devam eder. Bu yüzden özellikle alışkanlığın ilk dönemlerinde ailenin bu şekilde yaklaşmak yerine çocuğu elini kullanması gereken yararlı aktivitelere yönlendirilmesi daha doğrudur.
Bu alışkanlığın altında yatan sebep araştırılmalıdır ve çocuk stres, kaygı, korku ve endişeden uzak tutulmaya çalışılmalıdır. Çocuklukta başlayan tırnak yeme hastalığı ergenlik döneminde ve hatta yetişkinlik döneminde de devam edebilir. Bazı kişilerde bu alışkanlık dudak yeme, saç kıvırma, burun çekme gibi alışkanlıklara dönüşebilir.
TIRNAK YEME HASTALIĞININ TEDAVİSİ
Yukarıda da bahsedildiği gibi tırnak yeme tedavisi için ilk aşama çocuğu uyarmak ve azarlamak yerine ellerini kullanması gereken farklı eylemlere yöneltmektir. Fakat tırnak yeme artarsa ve alışkanlığa dönüşürse, bu davranışın altında yatan sebepleri araştırılmalıdır. Yetişkinlerde ise sıkıntı, stres ve kaygıyı tetikleyen faktörler ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Tırnakları kısa tutmak, düzenli manikür yaptırmak, acı oje kullanmak da alışkanlığım bırakılmasında yardımcı olabilir. Bu tür uygulamalara rağmen hala tırnak yeme alışkanlığı devam ediyorsa bilişsel ve davranışsal terapi yaklaşımları ile bu hastalık tedavi edilir.
