Blog

YEME BOZUKLUKLARI İÇİN GELİŞTİRİLMİŞ KOGNİTİF DAVRANIŞÇI TERAPİSİ (CBT-E)

Yeme Bozuklukları İçin Geliştirilmiş Kognitif Davranış Terapisi (CBT-E)

CBT-E olarak da bilinen geliştirilmiş kognitif davranışçı terapi anorexia nervosa, bulimia nervosa, aşırı yeme hastalığı gibi yemek bozukluğunun tüm formları için uygulanan “tanılar arası” psikolojik tedavi şeklidir. CBT-E yetişkinler ve gençlerde görülen tüm yeme bozuklukları için Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmeliği Enstitüsü (NICE) tarafından tavsiye edilen tek tedavi yöntemidir. CBT-E Oxford da Christopher Fairburn ve çalışma arkadaşları tarafından geliştirilmiştir. Fakat daha sonra, Dalle Grave ve çalışma arkadaşları tarafından gençler, günlük hastalar ve yatan hastalar için de adapte edilmiştir.

Yeme Bozukluğuna Tanılar Arası Yaklaşım

Yeme bozukluğu psikopatolojisinin devam ettiği süreçteki tanılar arası yaklaşım gözleme dayanır. Ana süreç farklı yeme bozukluğu tanıları üstünden çoğunlukla aynıdır. Yani, bu devam eden süreçler bir yeme bozukluğunda aksayabildiyse, muhtemelen diğer yemek bozukluğunda da yansıyacaktır. Oxford’daki Yeme Bozuklukları Araştırma Merkezi (CREDO) ekibi bulimia nervosa için var olan CBT formunu yeniden kavramsallaştırdı ve bunu bütün yeme bozuklukları için uygulanabilir hale getirdi. Böylece CBT-E adı verilen yeni tanılar arası Kognitif Davranışçı Terapi ortaya çıktı.

Tedavinin Aşamaları

CBT-E’ de önemli ölçüden düşük kilolu olmayan insanlarla çalışırken genellikle ilk değerlendirme randevusunun ardından her biri 50 dakika süren 20 hafta boyunca 20 tedavi seansını içerir. CBT- E “evrensel tedavi” değildir.” CBT-E son derece bireyselleştirilmiş bir tedavidir. Terapist, tedavi gören kişinin yeme problemini tam olarak eşleştirmek için CBT-E’nin belirli bir versiyonun oluşturur. CBT-E’nin dört aşaması vardır.


Düşük Kilolu Olmayan Danışanlar İçin CBT Aşamaları
(20 hafta 20 seans)

Birinci Aşama: İyi Başlangıç
(1-7) Oturum

İkinci Aşama: Durum Değerlendirmek (8-9) Oturum

Üçüncü Aşama: Vücut Tarama (10-17) Oturum

Üçüncü Aşama: Diyet Kısıtlaması (10-17) Oturum
Üçüncü Aşama: Etkinlikler, ruh halleri ve yemek

Üçüncü Aşama: Gerileme ve Zihniyet (15-17) Oturum

Dördüncü Aşama: İyi Biten (18-20) Oturum

Birinci aşamada; odak noktası, bir kişinin yeme problemini karşılıklı olarak anlama ve yeme şeklini değiştirmesine ve stabilize etmesine yarımcı olmaktır. Kişileştirilmiş eğitime ve kilo ile ilgili endişelerin ele alınmasına da vurgu yapılmaktadır. Bu ilk seansların haftada iki kere yapılması önerilmektedir.
Kısaca ikinci aşamada ise, ilerleme sistematik olarak gözden geçirilir ve tedavinin ana yapısı için plan yapılır.
Üçüncü aşamada; bir kişinin yeme problemini destekleyen süreçlere odaklanan haftalık seanslardan oluşur. Genellikle bu aşama şekil ve yemek ile ilgili endişeleri çözümlenmesine yardımcı olur aynı zamanda günlük olaylar ve ruh halleriyle başa çıkma yeteneğini arttırır ve aşırı beslenme kısıtlamalarını çözümler. Üçüncü aşamanın sonunda ve dördüncü aşamada geleceğe yönelik vurgu yapılır. Buradaki odak noktası gerilemelerle başa çıkmak ve elde edilen değişikleri korumaktır. Genellikle, tedavi bittikten birkaç ay sonra bir gözden geçirme seansı yapılır. Bu seans süreci tekrar gözden geçirmek ve geride kalan ya da yeni ortaya çıkan problemleri çözmek için bir fırsattır.
Kilo eksikliği yaşayan insanlar için tedavi daha uzun sürer. Yaklaşık olarak 40 hafta yani 40 seans devam eder. CBT-E’nin bu versiyonunda kilonun geri kazanımı üç aşamada yemek bozukluğu psikopatolojisi çözümlemesi ile birleştirilir. Kilo kazanımından önce danışanlarla terapistler tedavinin ilk haftalarını bu değişimin nedenlerini dikkatli bir şekilde değerlendirerek geçirir. CBT-E ‘deki amaç danışanlara kilo kaybı kararını empoze etmek değil kendisinin karar vermesidir. Kilo kaybının son aşaması boyunca danışanlar kilolarını korumakta başarılı olurlar.

Tedavinin Formları

CBT iki formda uygulanabilir. (1) Odaklanmış form: Sadece yeme bozukluğu psikopatolojisini çözer. (2) Geniş form: Aynı zamanda bir ya da daha fazla dıştan gelen mekanizmaları çözer. ( Klinik mükemmeliyetçilik, düşük özsaygı, kişiler arası zorluklar)
Odaklanmış form çoğu hasta için uygulanır ve varsayılan versiyon olarak uygulanır. Çoğu hastada odaklanmış form geniş formdan daha etkilidir ve uygulanması daha kolaydır. Geniş form şu hastalar için uygulanmalıdır:
1-Merkezde yeme bozukluğu psikopatolojisi olmak üzere dışsal devam eden mekanizmalara sahip olan danışanlar
2- Bu mekanizmaları yeme bozukluklarına katkı sağlayarak ortaya çıkmış danışanlar. Geniş formu kullanma kararı ikinci aşamadaki gözden geçirme seansında verilir. O zamana kadar terapist hastayı iyice tanır.

CBT’nin Şuan ki Durumu
Eğer CBT’nin uygulandığı çalışmalara bakılırsa ciddi derecede kilo eksikliği yaşamayan hastaların 3/2’si tamamıyla iyileşme göstermiştir. Bu iyileşme iyi bir şekilde devam eder. Önemli şekilde kilo eksikliği yaşayan danışanlarda tepki oranı düşmüştür. Araştırma bulguları aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• CBT-E yetişkinlerde rastlanan yeme bozukluğunun tüm formları için uygundur.
• CBT-E genç danışanların tedavisinde etkilidir.
• CBT-E günlük yatan hastalarda ve günlük hastalarda kullanılabilir.
• Kilo eksikliği yaşamayan yetişkinler için alternatif psikolojik tedaviler CBT-E ile karşılaştırıldığında Örn: (İPT ile karşılaştırıldığında) CBT-E daha etkili bulundu.
• CBT-E şunlardan da daha etkili bulundu: Supportive Clinical Management, Maudsley Model Anorexia Nervosa Treatment for Adults in underweight adult.

İlgili Makaleler

Bir Yorum

  1. Geri bildirim: Aile ve Çift Terapisi

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
Kapalı
Kapalı