Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler kendilerini eşsiz ya da önemli insan olarak görürler ve bunun hazzını yaşarlar. Sınırsız başarılarının kuruntuları içindedirler. İlgi çekmek ve hayranlık uyandırmak yegâne gereksinimleridir. Davranışlar üstünlük duygusu, beğenilme ihtiyacı ve empati yapamama ile karakterize bir örüntüdür. Genç erişkinlik döneminde başlar ve süreklilik arz eder. Bu bireyler, kendilerini daha üstün görmek için, başkalarını kullanabilirler ve onların haklarını hiçe sayabilirler. Çıkar ilişkilerine açık olabilir, başkalarının duygu ve düşüncelerini, gereksinimlerini anlamakta zorluk yaşayabilirler. Bu sebeple kuracakları ilişkileri bencil ve benmerkezci olarak tanımlamak mümkündür. Empati duygusundan yoksundurlar. Karşı tarafın ne hissettiğini, acılarını, sancılarını fark etmezler. Fark etse bile normal bir davranış gibi algılarlar. Her şeyin doğrusunu kendilerinin bildiğine inanırlar. Karşılarındakini asla dinlemezler. Ortamdaki diğer kişilerin konuşmasına izin vermezler. Kafalarında belirli bir mükemmel insan tanımı vardır. Onlar için beğenilmeme ya da reddedilme gibi bir durum söz konusu olamaz. Daima kendi sorunları ön plandadır. Başkalarının ne yaşadığıyla ilgilenmezler. Kendilerini benzersiz buldukları için sadece üstün niteliklere sahip olduklarını düşündükleri insanlarla ilişki kurmaya çalışırlar. En fazla ilgilendikleri konular sınırsız güzellik, zekâ ve güçtür.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Olan Bireylerle İlişki
Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler genelde etkileyici ve karizmatik kişilerdir. İlişkinin başında partnerlerine karşı oldukça ilgilidirler. Onları iltifatlara, sevgiye ve hediyelere boğabilirler. Nazik ve hayat doludurlar. Komik, zeki ve kendilerinden emin gözükürler. Fakat Narsistik Kişilik Bozukluğu olan birey özünde partnerine karşı pozitif bağ kurma becerisine sahip değildir. Narsistik kişilerin kendilerini fazla sevdiği ve diğerlerinden üstün gördüğü yanlış bir inanıştır. Aslında özgüven eksiklikleri vardır. Eleştiri ve reddedilmeye dayanamazlar. Yıkıcı savunma mekanizmaları partnerine zarar verir. Sözlü taciz, aşağılama, zorbalık, eleştiri, alay etme, duygusal şantaj, rekabet, yalan söylemek, ihmal ve gaslighting gibi yöntemlere başvururlar. İlişkide karşı tarafın davranışları ve söylemlerini çarpıtıp gerçeklikten çıkarak partnerlerini suçlu hissettirmeye çalışırlar. Partnerleri istedikleri gibi davranmadığında, onları ilişkiyi bitirmekle tehdit edebilirler. İlişkide gücü elinde tutmak, kendi egolarını okşamak ve ilişkiyi test etmek adına partnerlerini kıskandıracak davranışlarda bulunabilirler. Eleştirilmekten hoşlanmaz ve özeleştiride bulunamazlar. Tedaviye ihtiyaçları olduğunu düşünmeyeceklerinden psikoterapiyi kabul etmezler. Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bir kişi değişebilir mi? sorusuna kesin bir cevap yoktur. Spektrumun hangi ucunda olduğu önemlidir. Narsistik kişilik bozukluğuna katkı sağlayabilecek bazı faktörler arasında istismar veya travma, aşırı özgü, doğrulayıcı bir ortamın olmaması, ebeveynlerin aşırı hoşgörülü olması ve güvenilmez ebeveynlik. Genetik ve biyolojinin de önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Çeşitleri
Görkemli ve açık narsizm; cesaret, kibir ve görkemli kişilik özellikleriyle karakterizedir. Empatiden yoksun olmaları, agresif davranmaları, başkalarını sömürmeleri ve teşhirci davranışlarda bulunmaları daha olasıdır.
Savunmacı ve gizli narsizm; aşırı duyarlılık ve savunmacılıkla karakterizedir. Bu tür kişiler onay isteyebilir ancak verilmediği takdirde sosyal olarak geri çekilebilir. Ayrıca düşük benlik saygısı yaşayabilirler.
Hipervijilant ve yüksek işlevli narsizmi içeren diğer önerilen alt tipler. Utanç, aşırı duyarlılık yaşayan ve duyguları kolayca inciten kişiler olarak tanımlanır. Yüksek işlevli tipte olanlar, empati eksikliği, yetki duygusu ve benmerkezcilik üzerine odaklanan konularda çoğunlukla normal göründükleri şeklinde tanımlanmaktadırlar.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Tedavi Yöntemi
Bu bozukluğa sahip kişilerin nadiren tedavi aradıklarına dikkat etmek önemlidir. Bireyler genellikle aile üyelerinin ısrarıyla ya da depresyon gibi bozukluktan kaynaklanan belirtileri tedavi etmek için tedaviye başlarlar. Tedavi bu bireyler için olabilir çünkü genellikle sorunu kabul etmek istemezler. Bilişsel davranışçı terapi bireylerin yıkıcı düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmelerine yardımcı olmak için etkilidir. Tedavinin amacı çarpık düşünceleri değiştirmek ve daha gerçekçi bir öz imaj yaratmaktır.
